Η πολιτική και εκκλησιαστική διπλωματία του Κρεμλίνου επιτίθεται

Στα τέλη του Ιούλη λοιπόν και λίγο πριν την τελετή στο Κίεβο ο Αλέξιος της Μόσχας έστειλε μια επιστολή σε όλους τους ορθόδοξους εκκλησιαστικούς ηγέτες με την οποία τους καλούσε να μη συνοδεύσουν οι ίδιοι τον Βαρθολομαίο, αλλά να στείλουν κάποιον αντιπρόσωπο, γιατί αυτός είχε τάχα σαν στόχο να προβεί «σε αντικανονικά βήματα» δηλαδή ότι σκόπευε να έρθει σε κάποιου είδους επαφή με τις «σχισματικές» εκκλησίες της Ουκρανίας. Στην επιστολή αυτή, που σημειωτέον δεν την έστειλε στον ίδιο τον Βαρθολομαίο, απειλούσε ότι σε στην περίπτωση που αυτός πραγματοποιούσε αυτά τα αντικανονικά βήματα θα ήταν «δυνατόν να επέλθει εκκλησιαστική διαίρεση δυναμένη ως προς τα αποτελέσματά της να συγκριθεί προς τα γεγονότα του 1054». Αντίθετα, κατέληγε η επιστολή «Εάν η έκκληση αντιμετωπισθεί με κατανόηση, είμαστε έτοιμοι να συλλειτουργήσουμε μαζί του και να έχουμε συνομιλίες». Ο Βαρθολομαίος έγραψε με τη σειρά του επιστολές στους προκαθήμενους των ορθόδοξων εκκλησιών όπου απαντούσε στις αιτιάσεις του Αλέξιου λέγοντας ότι δεν σκόπευσε να κάνει βήματα αναγνώρισης των ουκρανικών εκκλησιών. Παρά τη δήλωση αυτή που ήδη αποτελούσε υποχώρηση κλίμακας η Μόσχα συνέχισε τις επιθέσεις της για να οδηγήσει σε μάξιμουμ απομόνωση το Πατριαρχείο.
Έτσι λίγο αργότερα ο Ρώσος πρεσβευτής στη Αθήνα επισκεπτόταν τον υφυπουργό εξωτερικών Θ. Κασίμη για να πιέσει την κυβέρνηση να εμποδίσει κάθε θετική κίνηση του Βαρθολομαίου προς την ουκρανική εκκλησία, αλλά και να «πείσει» τον Ιερώνυμο να μην πάει στο Κίεβο. Βεβαίως αυτή η κυβέρνηση δεν χρειαζόταν μεγάλες πιέσεις για να «κάνει τη δουλειά της». Γιατί ο επικεφαλής της Καραμανλής είναι αυτός που υποστήριξε τον Χριστόδουλο για να αποσπάσει τις «νέες χώρες» (τις βορειοελλαδίτικες μητροπόλεις) από τη δικαιοδοσία του Φαναρίου ενώ έκανε τα πάντα για να μπουν κάτω από ρώσικο έλεγχο τα πατριαρχεία Ιεροσολύμων και Αλεξανδρείας. Επίσης είναι ο ίδιος που όχι μόνο δεν έβαλε ποτέ φρένο στις διεκδικήσεις της Ρωσίας στο Άγιο Όρος αλλά αντίθετα προστατεύει τους αντιπατριαρχικούς καταληψίες της Μονής Εσφιγμένου που παίζουν το ρώσικο παιχνίδι.
Από την άλλη μεριά η ρώσικη καγκεμπίτικη μηχανή είχε ήδη κινηθεί για μια ακόμα φορά με τους φασίστες «γκρίζους λύκους» και τους πιο λεπτούς «πολιτικούς» ισλαμοφασίστες του Ερντογάν για να θέσει και τη ζωή του Πατριάρχη και την υλική ύπαρξη του Πατριαρχείου σε αμφισβήτηση. Ο Βαρθολομαίος εξαναγκάστηκε να επισκεφθεί τον Τούρκο πρέσβη για να ζητήσει πολιτική προστασία.
Οι συνδυασμένες αυτές πιέσεις αποδώσανε και κάποια από τα αποτελέσματά τους θα πρέπει να άφησαν εμβρόντητο το Οικουμενικό πατριαρχείο καθώς αποδείχτηκε ότι ήδη πολύ πριν από την τελευταία κρίση η Μόσχα είχε υπονομεύσει δραστήρια τη θέση του στα μεγάλα ορθόδοξα πατριαρχεία και στις αρχιεπισκοπές της Ανατολής. Έτσι δεν πήγαν καταρχήν στο Κίεβο δύο πατριάρχες που την ανάρρησή τους στον πατριαρχικό θρόνο ο Βαρθολομαίος είχε υποστηρίξει. Ο ένας ήταν ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος που βρήκε το γελοίο πρόσχημα για την απουσία του ότι δεν μπορούσε να πάει κόντρα στα 300.000 μέλή του ποιμνίου του που έχουν μεταναστεύσει από τη Ρωσία. Εδώ δικαιώθηκε για μια ακόμα φορά η ανάλυση της ΟΑΚΚΕ που είχε καταλήξει στην εκτίμηση ότι ο Ιεροσολύμων (πρώην Θαβωρίου) Θεόφιλος ήταν ρωσόδουλος. Αποδείχτηκε τώρα ότι ήταν η Ρωσία που έδιωξε τον Ειρηναίο με τη βοήθεια των Καραμανλή, Παπανδρέου, και ΣΥΝ και έφερε στην εξουσία τον Θεόφιλος και ότι ο Βαρθολομαίος έκανε τότε για μια ακόμα φορά το λάθος από τη μια να υποστηρίξει έναν άνθρωπο της Μόσχας που παριστάνει τον πατριαρχικό σύμφωνα με τις πάγιες αρχές του καγκεμπίτικού τραβεστισμού και εισοδισμού και από την άλλη να συναποκεφαλίσει ένα σύμμαχο του όπως ήταν ο Ειρηναίος. Αυτό είχε πάθει προηγούμενα ο Βαρθολομαίος και με τον Χριστόδουλο και αυτό μπορεί να το πάθει και στο μέλλον αν θα συνεχίσει να επιτρέπει σε διάφορους ρωσόδουλους σαν τον Ζακύνθου να παριστάνουν τον ακραιφνή πατριαρχικό. Ο δεύτερος πατριάρχης που δεν πήγε στο Κίεβο και είχε υποστηριχθεί στην ανάρρησή του από τον Βαρθολομαίο ήταν ο Θεόδωρος της Αλεξανδρείας για τον οποίο επίσης αποδείχτηκαν σωστές οι υποψίες μας ότι ήταν βαλμένος από την «Τρίτη Ρώμη». Όχι τόσο γιατί σπούδασε και διακόνησε για χρόνια στη Ρωσία αλλά γιατί πολύ εύκολα και χωρίς διαμαρτυρίες από τον Χριστόδουλο και τη διακομματική εξουσία στην Ελλάδα αντικατέστησε τον δολοφονημένο σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις Πέτρο που ήταν πραγματικά πατριαρχικός. Δεν μπορούμε παρά να σημειώσουμε πόσο εύκολα το πολιτικό καθεστώς στην Ελλάδα έχει δεχτεί να μείνουν στο σκοτάδι οι έρευνες για τις αιτίες της πτώσης ενός ελικοπτέρου που προκάλεσε όχι μόνο τον θάνατο του πατριάρχη αλλά τον αποδεκατισμό ολόκληρου του εκκλησιαστικού επιτελείου του!
Λιγότερο παράξενο είναι που δεν πήγε στο Κίεβο ο νέος αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόσοστομος. Ένα νησί που είναι στα χέρια εδώ και χρόνια της ρώσικης διπλωματίας και διοικείται στο μεν νότο από ένα σοσιαλφασιστικό κόμμα στρατηγικό υποχείριο του Κρεμλίνου, στο δε βορά από το τούρκικο αντίστοιχό του δεν είναι πλέον δυνατό να έχει έναν ανεξάρτητο αρχιεπίσκοπο. Αυτός άλλωστε είναι και οικονομικός μάνατζερ της τεράστιας περιουσίας της κυπριακής εκκλησίας που συνδέεται πλέον με ρώσικα κεφάλαια. Ο Χρυσόστομος σαν πρωταθλητής της προδοσίας όχι μόνο δεν πήγε στο Κίεβο, όχι μόνο δεν έστειλε ούτε κατώτερο κληρικό όπως είχε «επιτρέψει» ο Αλέξιος, αλλά απέσυρε την τελευταία στιγμή και τη χορωδία της Μονής του Κύκου από τις γιορτές του Κίεβου που είχε κανονιστεί να είναι η μοναδική στους γιορτασμούς. Αυτό το έκανε ο Χρυσόστομος, όπως δήλωσε, γιατί η Ρωσία υποστήριξε την Κύπρο στον ΟΗΕ οπότε αυτός δεν μπορεί να πάει κόντρα στο εθνικό συμφέρον! Αυτόν τον τύπο τον φέρανε και στην Ελλάδα για να κάνει φιλανθρωπίες στην καμένη Ηλεία τις οποίες το καθεστώς διαφημίζει.
Το ίδιο τέλος έγινε και με τον πατριάρχη Αντιοχείας Ιγνάτιο. Όμως αυτό δεν θα πρέπει να ήταν έκπληξη για κανέναν. Τι άλλο από ρωσόδουλο θα ήταν ένα πατριαρχείο που ή έδρα του βρίσκεται στη Συρία; Τέλος δεν πήγε στο Κίεβο ούτε ο πατριάρχης Γεωργίας Ηλίας για λόγους που δεν έγινα ευρύτερα γνωστοί αλλά που το αποτέλεσμά τους ήταν χαρακτηριστικά υπέρ της Μόσχας.
Αυτές οι απουσίες, ιδιαίτερα η απουσία κάθε άλλου πατριάρχη στο πλευρό του, ήταν ένα μεγάλο εκκλησιαστικό, οπότε και πολιτικό, χτύπημα στο Βαρθολομαίο γιατί του στερούσαν το πραχτικό αντίκρυσμα των εκκλησιαστικών πρωτείων του. Αυτός τελικά μπόρεσε να κρατήσει δίπλα του στο Κίεβο δύο αρχιεπισκόπους, τον Ιερώνυμο της Αθήνας και τον Αναστάσιο Αλβανίας. Ιδιαίτερα η παρουσία του πρώτου ήταν το αποτέλεσμα της πρώτης ήττας της ρώσικης γραμμής μέσα στην ελληνική Ιερά Σύνοδο μετά από την ερεβώδη περίοδο του Χριστόδουλου. Η σημασία αυτής της απόφασης είναι πολύ μεγάλη αφού πάρθηκε παρά τις πιέσεις από την κυβέρνηση για να μην πάει καν ο Ιερώνυμος στο Κίεβο (Ελευθεροτυπία, 27/7). Αποδεικνύεται ότι ο ρώσικος σοσιαλιμπεριαλισμός δεν θα μπορέσει εύκολα να ελέγξει την ελληνική εκκλησία, ιδιαίτερα όσο θα αντιστέκεται σε αυτόν και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μεγάλη μάχη για την αυτοκεφαλία της ελληνικής εκκλησίας δόθηκε και κερδήθηκε στις αρχές του προπερασμένου αιώνα ενάντια στην εξάρτηση της από τη Ρωσία. Ωστόσο αποδείχτηκε ότι δεν πρέπει να υπερτονίσουμε τη σημασία αυτών των αντιστάσεων. Γιατί μπορεί οι Ιερώνυμος και Αναστάσιος να υπερπήδησαν το εμπόδιο που τους έβαλαν οι νεοχιτλερικοί και να πήγαν στο Κίεβο, αλλά όλα δείχνουν ότι καθόλου δεν ενθάρρυναν τον Βαρθολομαίο να αντισταθεί στη βασική ρώσικη απαίτηση που ήταν να μην κάνει κανένα θετικό βήμα προς τις εθνικές ουκρανικές εκκλησίες. Στο βασικό και καίριο αυτό σημείο η επίσκεψη στο Κίεβο κατέληξε σε μια ήττα για το Φανάρι και σε μια νίκη της Μόσχας που δεν μπορεί παρά να ήταν το αποτέλεσμα του πολιτικού και εκκλησιαστικού πολέμου κατά του Βαρθολομαίου και της σχετικής του απομόνωσης στις τελετές αυτές. Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί ότι στην προκλητική τοποθέτηση του τοποτηρητή της Μόσχας στην Ουκρανία Βλαδίμηρου ότι «Τα προβλήματα της Εκκλησίας της Ουκρανίας (πρέπει) να επιλυθούν επί τω κανονικώ δικαίω», ο Βαρθολομαίος απάντησε: «Χαίρομαι που αναφερθήκατε σε αυτό και ευχόμαστε να επιλυθούν εν τω πλαισίω της κανονικής τάξεως της Εκκλησίας μας. Παρακαλούμε να βλέπουμε ημάς ως αγγέλους ειρήνης και ειλικρινείς αδελφούς» (Ελευθεροτυπία, 27/7).

Μια κρίσιμη μάχη χάθηκε αλλά ο πόλεμος δεν έχει κριθεί

Οι περί κανονικότητας διατυπώσεις είναι εκείνες που χρησιμοποιεί το πατριαρχείο της Μόσχας και σημαίνουν ότι η εκκλησία της Ουκρανίας υπάγεται στη δικαιοδοσία του πατριαρχείου της Μόσχας και ότι χωρίς τη δικιά της έγκριση δεν μπορεί να υπάρχει καμιά αλλαγή στο διοικητικό καθεστώς αυτής της εκκλησίας. Όμως πέρα από αυτή τη δήλωση του Βαρθολομαίου που χαιρέτισαν με ικανοποίηση οι ρώσικες εφημερίδες ήταν και η ικανοποίηση του ίδιου του Αλέξιου και το συλλείτουργο και οι συνομιλίες που είχε υποσχεθεί ότι θα πραγματοποιήσει με τον Βαρθολομαίο μόνο αν αυτός παραιτηθεί από τα «αντικανονικά του» βήματα. Και όχι μόνο. Ο μητροπολίτης Σμολένσκ Κύριλλος, ο επεικεφαλής της Διεύθυνσης των Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, ανακοίνωσε ότι ο Αλέξιος θα συμμετάσχει στη σύναξη των προκαθημένων που οργανώνει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στη Κωνσταντινούπολη τον ερχόμενο Οκτώβριο, ενώ τη σύναξη αυτή τη σαμπόταρε η Μόσχα γιατί είχε προσκληθεί σε αυτήν και η αυτοκέφαλη εσθονική εκκλησία. Τον τελευταίο χρόνο εκπρόσωποι του Πατριαρχείου Μόσχας είχαν αποχωρήσει από τις διορθόδοξες συναντήσεις στη Ραβέννα και στη Ρόδο που προετοίμαζαν το διάλογο με την Καθολική Εκκλησία και τη σύναξη της Πόλης αντίστοιχα, προβάλλοντας ακριβώς το εκκλησιαστικό ζήτημα της Εσθονίας. Η στάση αυτή είχε χαρακτηριστεί «προληπτική επίθεση» στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να αποφευχθούν εξελίξεις στην Ουκρανία. Την ικανοποίηση της Μόσχας για την υποχώρηση του Βαρθολομαίου την ανέδειξε γλαφυρά η σκηνή κατά την οποία στη διάρκεια του συλλείτουργου οι Βαρθολομαίος και Αλέξιος μόλις εκφώνησαν το «Αγαπήσωμεν αλλήλους...» και άρχισαν να απομακρύνονται από την Αγία Τράπεζα, έπιασαν ο ένας το χέρι του άλλου σε μια έντονα συμβολική κίνηση, πράγμα που θα πρέπει να πάγωσε τους ουκρανούς πατριώτες. Όμως το χειρότερο απ’ όλα ήταν το πρακτικό γεγονός ότι ο Βαρθολομαίος ούτε για μια στιγμή δεν ήρθε σε επαφή και έτσι δεν αναγνώρισε κατά οποιονδήποτε τρόπο την ύπαρξη των ουκρανικών εθνικών εκκλησιών την ώρα που ένας ολόκληρος ουκρανικός λαός τον επευφημούσε περιμένοντας αυτό ακριβώς. Αντίθετα ο Οικουμενικός Πατριάρχης δέχτηκε την ταπείνωση να έχει διαρκώς δίπλα του σαν σκιά του τον ουκρανό τοποτηρητή του Αλέξιου αρχιεπίσκοπο Βλαδίμηρο να τον παρακολουθεί έτοιμος να εμποδίσει κάθε κακή συναναστροφή του με τους «σχισματικούς».
Βέβαια αυτή ήταν μόνο μια μάχη, κρίσιμη μάχη αλλά όχι όλος ο πόλεμος. Το ότι στην ουσία στο Κίεβο υπήρξε μόνο μια ανακωχή (συμφερτική βέβαια για τη Ρωσία) και όχι ειρήνη αποδεικνύεται από την εξής φράση κλειδί του Βαρθολομαίου στο Κίεβο: «Ερχόμεθα από την έδρα της μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης, η οποία υπήρξε προ δέκα και πλέον αιώνων η μητέρα σας και παραμένει και σήμερον και πάντοτε η μητέρα σας». Αυτή τη φράση την ξεκαθάρισε για όποιον δεν την κατάλαβε λίγες μέρες μετά και ο πατριαρχικός μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος σε άρθρο του στο Βήμα: «Και επειδή γίνεται λόγος για την αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας, πρέπει να υπογραμμισθή ότι αυτό είναι έργο του Οικουμενικού Πατριάρχου και της Πανορθοδόξου Συνόδου, που δίδεται με σοφία, διάκριση και με εκκλησιαστικές προϋποθέσεις. Αλλωστε, δεν πρέπει να παροραθή ότι η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου έδωσε την Αυτοκεφαλία στις Ορθόδοξες Σλαυικές Εκκλησίες με την προοπτική να επικυρωθή αυτή η απόφαση από την μέλλουσα να συγκληθή Πανορθόδοξη και Οικουμενική Σύνοδο. Οταν μια Ορθόδοξη Εκκλησία αρνείται αυτήν την αρμοδιότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τότε υπονομεύει την ίδια την ταυτότητά της. (Η υπογράμμιση δική μας). Ακόμη επειδή το κρίσιμο θέμα είναι ότι η Αυτοκεφαλία δίδεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τη συγκατάθεση της Μητρός Εκκλησίας από την οποία αποσπάται αυτή η Τοπική Εκκλησία, γι’ αυτό δεν πρέπει να παραθεωρηθή ότι μητέρα της Εκκλησίας της Ουκρανίας είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο». Αυτό το κείμενο λέει ότι όχι μόνο μπορεί να δοθεί η αυτοκεφαλία από το Οικουμενικό πατριαρχείο στην ουκρανική εκκλησία αλλά έμμεσα αμφισβητεί την εκκλησιαστικά νόμιμη αυτοκεφαλία και της ίδιας της ρώσικης εκκλησίας αν αυτή τολμήσει να συγκρουστεί με το πατριαρχείο «μητέρα» της Κων/λης.
Παρ όλες ωστόσο αυτές τις προθέσεις του Βαρθολομαίου να επαναφέρει το ζήτημα είναι σίγουρο ότι όσο αργεί να κάνει την κίνηση της αναγνώρισης της ουκρανικής εκκλησίας σε τόσο δυσκολότερη θέση θα έρχεται γιατί και οι Ουκρανοί θα απογοητεύονται ενώ θα απειλούνται όλο και περισσότερο από την μπότα της Ρωσίας και η Ρωσία θα ενθαρρύνεται να επιτίθεται στο Φανάρι όλο και περισσότερο με τους πράκτορές της στην Τουρκία και στην Ελλάδα και το Φανάρι θα παραμένει εκκλησιαστικά απομονωμένο και με λίγους υλικούς πόρους. Γι αυτούς ακριβώς τους λόγους εκείνο που πάνω απ όλα ήθελε να αποσπάσει και απέσπασε ο Αλέξιος από τον Βαρθολομαίο στο Κίεβο ήταν χρόνο, δηλαδή το χρόνο που χρειάζεται για να συζητήσουν οι δύο πατριάρχες τις διαφωνίες τους στο Ουκρανικό και στη διάρκεια του οποίου ο Βαρθολομαίος δεσμεύτηκε να μην κάνει κανένα βήμα αναγνώρισης. Αυτό το χρόνο ο Βαρθολομαίος τον προσδιόρισε έμμεσα στα 5 χρόνια αναφερόμενος στη νέα επέτειο του εκχριστιανισμού των Ρως το 1025 που ευχήθηκε να βρει τις ουκρανικές εκκλησίες ενωμένες.

Η άθλια στάση της ελληνικής αστικής τάξης στην εκκλησιαστική επίθεση του Κρεμλίνου

Η πραγματική διάθεση αντίστασης του Φαναριού στη Μόσχα προδίδεται ασταμάτητα από την ελληνική αστική τάξη, που στην πλειοψηφία της δεν είναι ρωσόφιλη. Αυτή για να κατευνάσει τον Βαρθολομαίο για την πισώπλατη μαχαιριά που του έδωσε στο Κίεβο αφήνοντάς τον αβοήθητο στα νύχια της Μόσχας, προσπαθεί να τον εμφανίσει σαν νικητή του Αλέξιου. Όμως από την άλλη τον προειδοποιεί να μην τα βάλει με τη Μόσχα αναγνωρίζοντας την εθνική ουκρανική εκκλησία. Κάποιοι από αυτούς τους υπό όρους πατριαρχικούς γράφουν: «Στο Φανάρι όπου δείχνουν πάντα ιδιαίτερη ευαισθησία στις επιπτώσεις του «εθνοφυλετισμού» στην Εκκλησία θα αντιμετωπίσουν με μεγάλη προσοχή τις διαστρεβλώσεις που προκαλεί η «εθνική» αντίληψη των εκκλησιαστικών πραγμάτων» (Το Βήμα. Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας). Εδώ απευθύνεται η κατηγορία για εθνικισμό στην εθνική ουκρανική εκκλησία. Αυτή η φράση κρύβει ωστόσο ακόμα περισσότερα. Ως γνωστό το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης λειτουργώντας για αιώνες σαν κρατικός θεσμός της οθωμανικής αυτοκρατορίας επιφορτισμένος με μια σειρά κυριαρχικές διοικητικές-ιδεολογικές λειτουργίες απέναντι στους ορθόδοξους υπηκόους του Σουλτάνου βρέθηκε σε σύγκρουση με τα εθνικά κινήματα και στη συνέχεια με τις αυτοκέφαλες, δηλαδή τις ορθόδοξες εκκλησίες των βαλκανικών κρατών που σχηματίστηκαν στη διάρκεια του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Αυτή η σύγκρουση πήρε τελευταία την προοδευτική φορεσιά της σύγκρουσης με τον εθνικισμό και μάλιστα τον «εθνοφυλετισμό». Τώρα που τα εθνικά κράτη έχουν σχηματιστεί η κρατική εκκλησία του ρώσικου ιμπεριαλισμού βρίσκεται εκείνη στη θέση που είχε τότε το Φανάρι, δηλαδή εμποδίζει το σχηματισμό των αυτοκέφαλών εθνικών εκκλησιών. Γι αυτό τώρα είναι οι νέοι Χίτλερ που έχουν γίνει τάχα «αντιεθνικιστές» και «αντιρατσιστές». (Ο μόνος ρατσισμός που επιτρέπουν στον εαυτό τους είναι ο χειρότερος απ όλους, ο κανιβαλικός αντισημιτισμός). Είναι η Ρωσία λοιπόν που τώρα θυμίζει στο Φανάρι τη δικιά του προηγούμενη ιστορική πάλη κατά της εθνικής αυτοκεφαλίας των εκκλησιών. Όμως η καταδίκη του εθνοφυλετισμού δεν είναι μια απλή επίκληση στην ιστορία, αλλά αποτελεί και μια απειλή για το Φανάρι καθώς η ιστορία έχει αφήσει σε αυτό ένα μεγάλης πρακτικής σημασίας κατάλοιπο: Το ότι η οικονομική του αυτάρκεια στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μητροπόλεις μέσα στην ελληνική επικράτεια, στις λεγόμενες «νέες χώρες» και στην Κρήτη αλλά και στις εκκλησίες της ελληνικής ομογένειας που επίσης επηρεάζονται καίρια από την ελληνική κρατική πολιτική. Από την άλλη η διοικητική υπόσταση του Φαναριού στην Τουρκία στηρίζεται σε καίριο βαθμό πάνω στην πολιτική προστασία του από το ελληνικό κράτος. Αν με λίγα λόγια το Φανάρι αποτολμήσει να αντισταθεί μέχρι ρήξης στη Μόσχα για την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας τότε η Αθήνα θα του θυμίσει ότι κινδυνεύει να χάσει και την οικονομική του αυτάρκεια και την ίδια τη βάση του στο Βόσπορο αν εφαρμόσει πλήρως την ελληνική αυτοκεφαλία. Στην πραγματικότητα η Μόσχα κάνει στο Φανάρι τον εξής εκβιασμό μέσω των 5 κομματικών ηγετών-πρακτόρων της στην Ελλάδα, εκβιασμό που τον ξεκίνησε επί Χριστόδουλου: «Η ελληνική εθνική εκκλησία πρέπει να είναι με τη Ρωσία γιατί αυτό επιτάσσει το ελληνικό (εννοούν το ρώσικο) εθνικό συμφέρον (αυτό δηλαδή που είπε ωμά τελευταία η κυπριακή εκκλησία). Αν εσύ Βαρθολομαίε κοντράρεις τη Ρωσία εμείς θα κηρύξουμε την ελληνική εκκλησιαστική αυτοκεφαλία σε όλη την επικράτεια και τον πόλεμο μαζί σου στην ομογένεια». Γι αυτό κύρια το λόγο πιστεύουμε ότι η Ρωσία κέρδισε την παρτίδα στο Κίεβο, παρόλο που η ελληνική Ιερά Σύνοδος (βασικά η Διαρκής Ιερά Σύνοδος) στάθηκε πίσω από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο ως προς το ταξίδι. Αποδείχτηκε δηλαδή ότι η Ιερά Σύνοδος παραχώρησε στον Βαρθολομαίο το δευτερεύον, δηλαδή την παρουσία του Ιερώνυμου στο Κίεβο για να πάρει από αυτόν το κύριο δηλαδή την έστω και τακτική εγκατάλειψη από τη μεριά του των ουκρανικών ορθόδοξων εκκλησιών. Αν ο Ιερώνυμος και ο Βαρθολομαίος δεν είχαν κάνει αυτήν την παραχώρηση είναι σίγουρο ότι θα οργίαζαν οι ρωσόφιλοι μέσα και έξω από την εκκλησία ενάντια στο ταξίδι του Ιερώνυμου και του Αναστάσιου στο Κίεβο και ίσως το ματαίωναν. Γιατί οι γλοιώδεις έλληνες αστοί δεν μπορούν να είναι ούτε καν συνεπείς εθνικιστές μπροστά στην απειλή του ρώσικου σοσιαλιμπεριαλισμού καθώς το μόνο που κάνουν είναι να προσπαθούν να κλέψουν μερικά ακόμα χρόνια σχετικής ησυχίας για τις δουλίτσες τους, για τις κομπινούλες τους και για να χαρούν τις οικοπεδικές και αγροτικές γεωπροσόδους τους.
Όλα αυτά που γράψαμε παραπάνω σημαίνουν ότι σε τελική ανάλυση ο εκκλησιαστικός πόλεμος που άνοιξε η Μόσχα ενάντια στην ουκρανική εκκλησία και στο Φανάρι θα έχει μια έκβαση που δεν θα εξαρτηθεί όχι τόσο από τις εξελίξεις στο ίδιο το εκκλησιαστικό επίπεδο-που κι αυτές επηρεάζουν τις πολιτικές- αλλά στο κυρίως πολιτικό. Υπενθυμίζουμε το ρόλο του Βατικανού στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο υπέρ του φασισμού στο πλευρό του Μουσολίνι και αντίστροφα τον αντικειμενικά θετικό ρόλο της ρώσικης ορθόδοξης εκκλησίας που υποστήριξε στις κρίσιμες στιγμές τον αντιφασιστικό πόλεμο της ΕΣΣΔ. Βασικά όλα θα κριθούν από το αν η Ενωμένη Ευρώπη θα αφήσει ακάλυπτη πολιτικά την Ουκρανία και τις άλλες ανεξάρτητες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ στα νύχια των νεοχιτλερικών. Από τις συνολικές ευρωπαϊκές αντιστάσεις θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό και οι αντιστάσεις της ελληνικής αστικής τάξης στο σοσιαλιμπεραιλισμό και όλες αυτές μαζί θα καθορίσουν τελικά σε αποφασιστικό βαθμό και τη στάση του Οικουμενικού πατριαρχείου. Στο βάθος πίσω απ όλα αυτά βρίσκεται ο βαθμός πολιτικής ωριμότητας που θα δείξουν οι ευρωπαϊκοί λαοί και ο ελληνικός ανάμεσά τους, και το κατά πόσο βαθμό θα διαλέξουν άλλο δρόμο από τις αστικές τους τάξεις που τόσο πολύ αισχρά έχουν αποδείξει ότι μπορούν να συμφιλιώνονται με τους κάθε φορά χιτλερικούς τραμπούκους.