Τους τελευταίους μήνες οι έλληνες τηλεθεατές, αλλά και οι απλοί αναγνώστες των εφημερίδων, γίνονται καθημερινά δέκτες ενός καταιγιστικού μπαράζ από ρεπορτάζ και δημοσιεύματα που αφορούν στα ευρήματα των αρχαιολόγων στην Αμφίπολη.
Έχουν καταντήσει πια συνηθισμένο φαινόμενο οι βαρύγδουποι τίτλοι και οι ρητορικές μεγαλοστομίες για ένα ζήτημα στο οποίο οι αληθινοί επιστήμονες και οι λάτρεις της αρχαίας τέχνης και της αρχαιολογίας θα τηρούσαν αιδήμονα σιγή, αντί για αμετροέπεια,
τουλάχιστον μέχρι να σταθεί δυνατό να εξαχθούν στοιχειωδώς ασφαλή συμπεράσματα για τα αρχαιολογικά ευρήματα. Κι αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο αφού ολοκληρωθεί το έργο της ανασκαφής κι όχι τώρα, που δεν ξέρουμε ακόμη τι άλλο μπορεί να βγάλει στην επιφάνεια η αρχαιολογική σκαπάνη.
Το έναυσμα για τον καθημερινό αυτό βομβαρδισμό τον έδωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη διάρκεια επίσκεψής του στο χώρο των ανασκαφών. Μετά από “ξενάγηση” και ενημέρωση που του έκανε η υπεύθυνη της ανασκαφής Περιστέρη, άρχισε μπροστά σε όλα τα κανάλια να μιλάει για θησαυρούς και εκπλήξεις που κρύβει η μακεδονική γη, να περιγράφει με όρους που άρμοζαν σε πτυχιούχο αρχαιολόγο τα μέχρι τότε γνωστά ευρήματα -μια δουλειά που κανονικά έπρεπε να την κάνει η υπεύθυνη της ανασκαφής αρχαιολογική ομάδα- και, γενικά, να δίνει στο όλο θέμα θριαμβικές διαστάσεις, λες και όλο το έθνος έπρεπε να αισθάνεται συγκλονισμένο από τα ευρήματα. Από τότε και σε καθημερινή πια βάση κανάλια κι εφημερίδες θεωρούν υποχρέωσή τους να βγάζουν πολλές φορές ρεπορτάζ από επιτόπιους ανταποκριτές κι απεσταλμένους, οι οποίοι με ύφος δέκα πρωτοκλασάτων αρχαιολόγων μαζί θεωρούν κι αυτοί υποχρέωσή τους να ενημερώνουν το φιλοθεάμον κοινό για την παραμικρή λεπτομέρεια και για τα ευρήματα που έρχονται στο φως. Ο ρητορικός στόμφος έχει γίνει πια πεζότητα και κοινοτυπία και τα επίθετα έχουν περισσέψει: ο τηλεθεατής πρέπει ντε και καλά να αισθάνεται καθημερινά “συγκλονισμένος” από τη σπουδαιότητα των ευρημάτων και, βέβαια, εθνικά υπερήφανος που αυτά ανακαλύφθηκαν στα άγια ελληνικά χώματα.
Κι αν κάποιες μέρες δεν έχουν να πουν κάτι που να “συγκλονίσει”, ακριβώς γιατί η αρχαιολογική σκαπάνη δεν μπορεί να ακολουθεί τους δικούς τους καταιγιστικούς ρυθμούς και να βρίσκει κάθε μέρα κάτι καινούριο και συνάμα συνταρακτικό, μην ταράζεστε: οι συνεχείς επαναλήψεις θα μπολιάσουν το υποσυνείδητο και του πιο άσχετου με την αρχαιολογία τηλεθεατή με την αντίληψη της “μοναδικότητας” του ελληνικού έθνους, το οποίο ακόμη και σήμερα βγάζει στο φως του ήλιου αριστουργήματα στα οποία πρέπει να υποκλίνεται όλη η ανθρωπότητα.
Οι λέξεις εδώ έχουν χάσει πια το νόημά τους.
Ας θυμηθούμε, για παράδειγμα, με πόση συγκίνηση και δέος οι τηλεοπτικοί αστέρες του ρεπορτάζ μιλούσαν για τις λεπτομέρειες με τις οποίες ο άγνωστος αρχαίος γλύπτης έχει αποδώσει τις πατούσες και τα ακροδάχτυλα των Καρυάτιδων!
Μεγάλο όμως μέρος της ευθύνης φέρει και η υπεύθυνη της ανασκαφής, που παίρνει κι αυτή μέρος στο καθημερινό σόου όχι μόνο δίνοντας φωτογραφίες και λεπτομέρειες από την ανασκαφή, αλλά και κατακεραυνώνοντας όσους συναδέλφους της κάνουν το μέγα σφάλμα να την κριτικάρουν για την ανάρμοστη για αρχαιολόγο συμπεριφορά της και να εκφράζουν γνώμη διαφορετική από τη δική της για εξειδικευμένα ζητήματα, όπως για το χαρακτήρα του μνημείου, για την ακριβή χρονολόγησή του κ.ά.
Ίσως θυμάται ο αναγνώστης μας πως από την αρχή της ανασκαφής αυτή είχε δηλώσει ότι πρόκειται για ασύλητο ταφικό μνημείο. Καταλαβαίνουμε, βέβαια, τον πόθο του αρχαιολόγου να ανακαλύψει έναν ασύλητο τάφο τέτοιου μεγέθους και να αφήσει το όνομά του ανεξίτηλο στο διάβα των αιώνων, να γίνει ο νέος Ανδρόνικος, τέλος πάντων! Αλλά οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν κάτι σοφό: “Μή προτρεχέτω η γλώττα της διανοίας”. Σε απλά ελληνικά: πρώτα να σκέφτεσαι και μετά να μιλάς. Το Βατερλό της αρχαιολόγου μας ήρθε το τελευταίο δεκαήμερο του Οχτώβρη, όταν βρέθηκε το κεφάλι της μιας Σφίγγας 14 ολόκληρα μέτρα μακριά από τον κορμό του αγάλματος, λες και είχε βγάλει πόδια και περπάτησε. Άλλωστε, τα σημάδια της σύλησης ήταν από την αρχή πολλά, όπως η ανεξήγητη παράχωση του μνημείου με άμμο ή η αφαίρεση λίθων από τους τοίχους, ώστε να μπει κάποιος στον επόμενο θάλαμο κτλ.
Και, μια που κάναμε λόγο για τον Ανδρόνικο, η διαφορά του επιστήμονα από τον δημαγωγό, κυνηγό της δημοσιότητας είναι εμφανής. Εκείνος είχε βρει κάτι που όντως ήταν για την εποχή του συγκλονιστικό, άσχετα αν αυτό έγινε αντικείμενο εθνικιστικής εκμετάλλευσης από τους σχετικούς κύκλους λόγω της πανεθνικής υστερίας σε εκείνη φάσης του Μακεδονικού. Παρόλ’ αυτά δε βγήκε με τυμπανοκρουσίες στον Τύπο να καμαρώνει σα γύφτικο σκεπάρνι δίπλα στα ευρήματα και στον πρωθυπουργό, αλλά με μεθοδικότητα και υπομονή περίμενε πρώτα να ολοκληρωθεί η ανασκαφή και μετά βγήκε να κάνει τις σχετικές ανακοινώσεις. Αλλά και ο Καραμανλής ο Α παρόλο που ενημερωνόταν τακτικά από τον Ανδρόνικο για την πρόοδο των ανασκαφών, ουδέποτε βγήκε μπροστά στα κανάλια να παίξει τον αρχαιολόγο, όπως έκανε στις μέρες μας ο Σαμαράς.
O tempora o mores, που έλεγαν κι οι Λατίνοι. Σημάδια της μεγάλης παρακμής και του αδιέξοδου.
Γιατί όμως γίνονται όλ’ αυτά και μάλιστα με τόσο θορυβώδη τρόπο;
Ζούμε μέρες “εξόδου από το μνημόνιο”, όπως αρέσκεται να λέει η κυβέρνηση. “Αύριο ερχόμαστε εμείς, εμείς θα σκίσουμε τα μνημόνια”, βροντοφωνάζει η αντιπολίτευση. Και την ώρα που σύσσωμο το έθνος ελπίζει ότι θα βγει η χώρα από τα μνημόνια, και οι ηγέτες του έρχονται να το εξαπατήσουν και να του ετοιμάσουν χειρότερη ζωή για να εκβιάζουν την Ευρώπη για να την υποχρεώσουν μες την κρίση της να κουβαλάει ένα πτώμα, τι θα ήταν καλύτερο δυναμωτικό για το λαό και “επιχείρημα” από τη συνταρακτική ανακάλυψη και αποκάλυψη του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη;
Έτσι, άλλωστε, εξηγείται και η ελέω Αλαμουντίν και Κλούνεϊ ανανεωμένη επίθεση στην Αγγλία για τα ελγίνεια γλυπτά του Παρθενώνα. Όλα τα όπλα στο τραπέζι στο βωμό της (ρωσικής έμπνευσης) αντιευρωπαϊκής επίθεσης. Όλοι οι Ευρωπαίοι πρέπει να τείνουν ευλαβικά το γόνυ στα ευρήματα της Αμφίπολης!
Υπάρχει όμως κι άλλο ένα ωραίο ρητό: “Μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι”…